Waarom zeewier salade eten zo gezond is
Diep in de zee (en ook niet zo diep 😉) krioelt het van de eencellige microalgen, het zogenaamde fytoplankton. Daarnaast heb je ook macroalgen of zeewier. Als je het Engelse “seaweed” mag geloven, is dit dus het onkruid van de zee.
Maar trouwe wildplukkers weten al langer: onkruid bestaat niet, ook niet in de zee. Zeewier is de verzamelnaam voor zeer veel verschillende soorten. Wij noemen ze liever de groenten van de zee.
En net zoals wilde groenten en kruiden op het land, zijn vele soorten zeewier eetbaar en ook nog eens supergezond. Zolang je ze maar oogst op de juiste plek en op het juiste moment. In België en Nederland mag het bijvoorbeeld niet zonder officiële vergunning.
Zeewier
Botanische naam: : groenwieren (Chlorophyta), bruinwieren (Phaeophyta) en roodwieren (Rhodophyta)
Volksnaam: niet bekend
Zeewieren zijn miljoenen jaar oude oerorganismen. Als voorlopers van de landplanten hebben ze evenwel geen wortels om voedingstoffen uit de bodem te halen. Met hun ‘houvast’ hechten ze zich aan rotsen en schelpen. Het hele organisme haalt zijn voeding rechtstreeks uit het zeewater.
Zeewier vind je echt overal, van dichtbij de kust tot diep in zee. Sommige zeewieren groeien aan de vloedlijn en kunnen ook tegen de openlucht. Andere soorten overleven enkel en alleen in zeewater, waar ze een belangrijke schakel vormen in het ecosysteem.
In heel wat Aziatische landen is zeewier een populair voedingsmiddel. Ook aan de Bretoense kust, in Schotland en in Ierland wordt er veel zeewier geoogst en geconsumeerd door de bevolking.
In de Belgische en Nederlandse keuken is het een ongekend ingrediënt. Als we al eens zeewier eten, is het in een Japans of Koreaans gerecht. Wat zeer gek is, want aan onze eigen kusten bulkt het van de lekkere zeewieren. Maar zoals gezegd, mag je bij ons niet zomaar oogsten zonder vergunning.
Soorten zeewier: groen, bruin en rood
Er zijn 3 grote zeewiergroepen die je makkelijk kan herkennen aan de kleur:
Groenwieren
Denk je bij zeewier spontaan aan groene slierten, drijvend op het water? De groenwieren zijn het meest bekend, klopt. Ze zijn groen, omdat ze dicht bij het wateroppervlak groeien en veel licht absorberen, net zoals landplanten. Naar schatting zijn er zo’n 1800 verschillende soorten waaronder zeesla, rotswier, vederwier en borstelwier.
Bruinwieren
De bruine zeewieren groeien iets verder en dieper in de zee en kleuren daarom donkerder. Toevallig het vierde boek gelezen van Harry Potter? Daarin komt één van de grootste zeewieren (en bruinwieren) ter wereld voor, namelijk kelp. Andere bekende bruinwieren zijn: arame, wakame, zee-eik en knotswier.
Roodwieren
Zeewieren met een rode kleur vind je tot wel honderd meter diep in de zee. Met ruim 6000 verschillende soorten is dit de grootste groep zeewieren. Roodwieren gaan van eencellige organismen tot hele complexe, meestal vertakt en soms ook blad- of korstvormig. De meest bekende zijn purperwier of nori, iers mos, dulse en buiswier.
🌿Verder lezen?
Nog meer weten over de verschillende soorten zeewier en hun subsoorten? Ga dan vooral verder lezen op deze uitgebreide en interessante website: zeewierwijzer.nl.
Wat is zeewier niet?
Voor de goede orde: zeewieren zijn …
GEEN zoetwateralgen, zoals Chlorella en Spirulina. Deze algen worden vaak gebruikt als voedingssupplement en zijn ook zeer gezond. Wel opletten, want onder de zoetwateralgen zitten er ook veel giftige soorten. Ga ze dus niet zomaar oogsten. In de live jaarlopleiding ga ik dieper in op wat er zoal mis kan gaan bij het oogsten van zoetwaterplanten.
GEEN zilte landplanten, zoals zeekraal of zeeaster. Deze planten hebben wel wortels en groeien in de aarde. Ze hebben zich zo goed aangepast aan zoute omstandigheden dat ze stevig blijven staan, als ze overspoeld worden door een gulp zeewater. Een knap staaltje evolutie, als je ’t mij vraagt. 😊
Zeewier eten is gezond (en zelfs noodzakelijk)
Zeewier eten is zeer gezond, omdat het rijk is aan eiwitten en mineralen zoals ijzer, calcium en magnesium. Zeewier eten is zelfs noodzakelijk, want het is ook een zeldzame bron van jodium.
Zeewier = bron van jodium
Jodium reguleert onze schildklier, die op haar beurt een heleboel hormonen reguleert binnen ons lichaam. Denk aan een optimale stofwisseling, een gezonde groei en een goede ontwikkeling van ons zenuwstelsel en hersenen.
Zodus, de mens heeft wel degelijk jodium nodig. Maar dit komt van nature in heel weinig voedingsmiddelen voor. Toen we nog dichtbij de kust leefden, aten we veel meer zeevis en zeewier dan nu én zwommen we regelmatig in de zee. Jodium krijg je namelijk ook binnen via je huid.
Collectieve jodiumtekort opgelost
Hoe meer de mens landinwaarts trok en hoe industriëler onze beschaving werd, hoe groter het collectieve jodiumtekort. Om die reden wordt er nu nog steeds extra jodium toegevoegd aan bakkerszout, wist je dat? Maar nu is de moderne mens steeds minder brood gaan eten …
Daarom pleit ik zwaar voor back to basics. Wie opnieuw regelmatig zeewier op het menu zet, bouwt die noodzakelijke jodiumbuffer weer op. Komt trouwens ook goed van pas bij een (laat ons hopen van niet, maar de kans is reëel) toekomstige kernramp.
Weet wel dat het jodiumgehalte verschilt onder de zeewiersoorten. Zo bevatten de bruinwieren het hoogste jodiumgehalte, de roodwieren iets minder en de groenwieren het minst.
Maar zeewier smaakt toch … slijmerig?
Veel zeewierensoorten hebben een slijmerig, blubberig effect in de mond. Best wel een uitdaging, als je het nog niet gewend bent om dit te eten. In Azië is die slijmerige textuur juist heel populair.
Zeewier heeft uiteraard ook een zoute smaak, dus je kan het prima gebruiken als zoutvervanger. Ook voor mensen die moeten minderen met zout, is dit een ideaal alternatief. Het zoutgehalte van zeewier is namelijk minder geconcentreerd.
Er zijn zoveel verschillende soorten zeewieren met unieke smaken en texturen … Van dun en fragiel tot stevig en taai. Sommige zijn heel lekker rauw, van andere maak je beter bouillon. Maar hoe meer je ermee experimenteert, hoe vlugger je over die drempel geraakt.
🌿 Krijg je zeewier echt niet binnen?
Dan kan je nog altijd (veilig!) gaan zwemmen in de zee om je portie jodium binnen te krijgen. Er zijn ook zeewiergels die je op de huid kan smeren of zeewierpoeders die je aan je badwater kan toevoegen.
Heeft zeewier ook schadelijke bijwerkingen?
Met jodium moet je inderdaad goed opletten, want een overdosis is schadelijk voor je lichaam. Je mag dus niet overdrijven met zeewier, zeker niet met de bruinwieren.
Bij een overactieve schildklier en bij auto-immuunziekten betreffende de schildklier (o.a. ziekte van Hashimoto) wordt jodium zelfs helemaal afgeraden. Vraag raad aan je huisarts als je twijfelt.
Tot slot zijn allergische reacties altijd mogelijk. Ben je allergisch voor vis, schaal- en schelpdieren? Wees dan extra voorzichtig. Er kan altijd een kruisbesmetting ontstaan zijn, zeker als je gedroogd zeewier koopt.
Zeewier oogsten: waar, hoe & wanneer?
In België en Nederland mag het niet zomaar
Zeewier oogsten in het wild is verboden in België en Nederland. Want het ecosysteem in de zee is nog veel kwetsbaarder dan op het land, dus duurzaam oogsten is hier des te belangrijker. Oogsten op een plek waar het niet mag, is werkelijk not done.
In Zeeland heerst er wel een grote diversiteit, wat het tot een superboeiende plek maakt om zeewieren te leren herkennen. En ik kan me geen betere zeewiergids bedenken dan Ellen Schoenmakers van wildwier.nl. Onder haar vergunning mag je wél zeewier oogsten tijdens een heuse zeewiersafari.
Zeewier gaan we oogsten, niet wildplukken
Zeewier gaan we dus niet wildplukken, maar zorgvuldig oogsten. Waarom is dat? Omdat zeewieren langzaam groeien en als je een blad oogst, komt er niet automatisch een nieuw terug, zoals bij pakweg de paardenbloem.
Zeewier oogst je met een schaar: snij het bovenste deel van de plant voor maximum een derde af. Opgelet! Als je niet weet wat je doet, kan je heel gemakkelijk verkeerd oogsten. Niet alleen omwille van de plant, maar ook omwille van je eigen gezondheid. Straks meer daarover.
Spoel de afgesneden stukken zeewier goed na in het zeewater, zodat er geen zand of zeediertjes (kleine garnalen of zeeslakjes) in achterblijven. Neem je oogst mee in een droge bak en bewaar thuis in de koelkast tot 3 dagen lang.
🌿 Ga mee op zeewiersafari met Ellen
Want zeewier is magisch, lezen we op haar website - alweer dat vleugje Harry Potter 😉.
Ik ging al eens mee op safari en raad dit van harte aan. Ellen neemt je een halve dag mee op sleeptouw langs de laagwaterlijn van de Oosterschelde, leert je alles over zeewieren en laat je zelfs je eigen bakje oogsten. Afsluiten doe je met een fantastisch zeewierbuffet. Yummie!
Nieuwsgierig geworden? Beluister dan zeker deze toffe podcastepisode met Ellen over Wilde Wieren. Ellens zeewiersafari is trouwens ook onderdeel van mijn eigen jaaropleiding wildplukken.
Zeewier oogsten lukt niet altijd
In theorie kan je het hele jaar door zeewier oogsten. De soorten variëren enorm van seizoen tot seizoen, dus zeker een goed idee om in elk seizoen de verschillende smaken en texturen te ontdekken.
Maar praktisch gezien lukt het niet altijd. Zo is het niet echt handig om zeewier te oogsten in de winter, wanneer het water ijskoud is. Want je zit toch minstens met je handen in het water en vaak ook met laarzen die wel eens durven overstromen.
Een tweede aandachtspunt is dat bepaalde zeewieren heel gemakkelijk zware metalen opslaan. Op sommige momenten is het wel veilig om ze te oogsten, maar op andere absoluut niet. Ellen van Wild Wier staat in contact met de wetenschappers die dit nauwgezet opvolgen langs de Oosterschelde.
In Engeland en Frankrijk mag het wel, maar …
Waar mag zeewier oogsten in het wild dan wel? Aan de Engelse en Franse kusten, MAAR dan check je de oogstplaatsen best altijd goed op vervuiling. Hoe? Door ook hier een expert te zoeken die er iets van afweet.
In plaats van aan de kust te blijven, kan je in het buitenland ook gaan duiken of snorkelen naar zeewieren. Enorm boeiend, maar vooral wonderlijk om dat rijke onderwaterleven te zien.
🌿 Wat met aangespoeld zeewier?
Op het strand vind je vaak aangespoeld zeewier, dat klopt. Maar ik raad je af dit mee te nemen, want ten eerste: hoe lang ligt dat zeewier er al? Het rottingsproces is misschien al ingezet.
Ten tweede: als je zeewier vindt in poeltjes achtergebleven zeewater, dan is de kans groot dat er in dat (veelal brakke) water blauwalg is ontstaan. En die is uiterst giftig voor de mens.
Dus nee, laat aangespoeld zeewier voor je eigen veiligheid maar beter liggen.
Gedroogd zeewier: hoe doe je dat zelf?
Zeewier droogt supergemakkelijk, dus zeker een aanrader om dit zelf te doen.
Laat de stukken zeewier 24 uur drogen in de zon en klaar is kees. Gedroogd zeewier kan je tot 1 jaar lang bewaren. Wel belangrijk om ze NIET meer te spoelen met gewoon water, want zodra zeewier in contact komt met zoet water, gaat de kwaliteit al achteruit.
Ik hang mijn oogst gewoon aan de waslijn, wat op zich al een grappig zicht is. En dan heb ik zo de gewoonte om de laatste stukjes gedroogd zeewier rechtstreeks van de waslijn af te knabbelen, tot nóg groter jolijt van de buren. 😅
Zeewier kan je ook binnenshuis drogen, maar hou er dan rekening mee dat je hele huis ruikt naar de zee. Je kan zeewier ook perfect invriezen of inzouten. Doe je oogst in een bakje en bestrooi rijkelijk met zout, bewaar dit alles in de koelkast. Klaar om het zeewier te verwerken? Spoel dan eerst alle zout eraf.
🌿 Wist je dat zeewier ook geneeskrachtig is?
Enkele jaren geleden volgde ik algotherapie bij Ruby Van den Heuvel, rond de medicinale werking van zeewier. Een zeer boeiende cursus, bijzonder goed gefundeerd, echt een aanrader! Wist je dat zeewieren bijvoorbeeld een virusremmende werking hebben? Ze worden ook steeds meer ingezet bij huidproblemen en zelfs in brandwondencentra.
Zeewier salade kopen in de winkel?
Zeewier salade vind je ondertussen wel al in de supermarkt, maar ik ben hier geen voorstander van. Want de zeewieren die je hier vindt, zijn bijna allemaal ingevoerd uit Japan of Korea. Dit terwijl je de meest bekende soorten zeewier ook hier bij ons vindt.
Wist je dat nori (die van de sushi) ook gewoon bij ons groeit? Niet in kant-en-klare vierkantjes, nee 😉 … maar in slierten die worden verwerkt tot vellen. Norivellen worden geschept, net zoals papier. Wakame vind je ook aan onze kusten. Dulse komt meer voor in Frankrijk en Engeland.
Qua smaak is de zeewier salade uit de winkel wel oké, maar weet dat hier zeer waarschijnlijk een hele hoop kleurstoffen, toegevoegde suikers, conserveer- en verdikkingsmiddelen in zitten. Zo krijg je een product dat niet alleen flink bewerkt is, maar ook nog eens veel calorieën bevat.
Het probleem is … zeewier uit de Noordzee ligt niet bij ons in de winkel. In Zeeland vind je wel zeewierboerderijen waar je Zeelandse zeewieren kan kopen. Je kan ook altijd terecht bij Wild Wier of bij één van hun verdeelpunten. Op hun website vind je trouwens lekkere recepten.
Gezonde zeewier snacks zelf koken
Over koken gesproken … ik geef je graag nog enkele gezonde zeewier snacks mee die je supermakkelijk en supersnel zelf kan maken.
🌿 Zeewier salade? Maak ze lekker zelf
Zelf zeewier salade maken is helemaal niet zo moeilijk. Je hebt nodig: komkommer en lekkere zeewier (zeesla, nori, dulse, … ) naar believen.
Recept:
Snijd de komkommer fijn en doe in een kom.
Voeg een scheutje citroensap of kruidenazijn toe.
Voeg sojasaus toe naar smaak.
Voeg fijngesnipperde stukjes zeewier toe.
Laat dit alles een half uurtje marineren.
Smakelijk! 😋
🌿 Zeewier strooisel voor je poke bowl
Net als bij andere wilde planten, moeten we ook (opnieuw) aan de smaak van zeewier wennen. Een goeie manier om dit te doen, is door je gerechten te pimpen met zeewierstrooisel.
Recept:
Neem gedroogd zeewier (of laat vers zeewier eerst drogen).
Rooster het zeewier samen met sesamzaad kort in een droge pan.
Breng je poke bowl en/of gekookte rijst op smaak met dit zeewierstrooisel.
Extra tip: Kan ook perfect als broodbeleg of in een dipsausje …
🌿 Supergezonde zeewier chips
Chips van zeewier? Ook dat maak je lekker zelf. Naast súpergezond ook nog eens súperlekker! Voor zeewier chips oogst je best een taaiere soort, zoals de zee-eik. Hieronder mocht ik het recept delen van Ellen.
Recept:
Spreid de verse stukken zeewier uit over een bakplaat.
Strijk in met olijfolie.
Bak de zeewierchips in de oven: 15 minuten op 200 graden.
Opgelet: blijf erbij, want de chips verbanden snel.
📖 Extra zeewier recepten?
Heb je de zeewiersmaak te pakken? Hieronder 2 extra boekentips met nog meer uitleg en fantastische zeewier recepten:
Ik wens je veel zeewierplezier! 😊
Zelf leren wildplukken?
Naast zeewier zijn er nog zoveel andere krachtige wilde planten om te ontdekken. Het is mijn droom om samen met jou onze collectieve plantenblindheid om te zetten naar gezamenlijke plantenwijsheid.
Wil je graag leren wildplukken op een veilige en duurzame manier? Dan heb ik iets voor jou: een gratis driedaags kickstartpakket.
Stiekem hoop ik dat je daarna de wildplukkriebels te pakken hebt, natuurlijk… Wat denk je?
Lieve Galle, wilde plantenfluisteraar sinds 2002
Volg Lieve ook hier: Facebook - Instagram
Als herboriste en wildplukexperte is Lieve Galle gek op wilde planten. En op mensen. Maar ze merkte al gauw dat de connectie tussen die twee ontbrak.
Daarom richtte ze als wildplukpionier Wild Plant Forager op en organiseert ze nu al jarenlang lezingen, geleide wandelingen, kruidenworkshops en jaaropleidingen wildplukken.
Het is haar missie en passie om de kracht van planten bekender te maken bij het grote publiek. En dit op een veilige en duurzame manier.
🪴 Psst… heb je Lieves wildplukboek al in huis? Winnaar van de Lekker Vega Kookboekenwedstrijd!
Disclaimer:
De info op deze pagina kan in geen enkel geval medisch advies vervangen. Indien je kruiden gebruikt, zijn interacties met medicatie, nevenwerkingen en allergische reacties mogelijk. Als je al medicatie neemt, overleg dan altijd met je arts. Gebruik altijd je gezond verstand.
Niet alle kruiden zijn veilig tijdens de zwangerschap of borstvoedingsperiode. Overleg in dat geval met je vroedvrouw of lactatiekundige (of La Leche League). Ook voor jonge kinderen gebruik je sommige kruiden niet of wordt de dosering aangepast.
Wild Plant Forager kan niet aansprakelijk worden gesteld voor welke schade dan ook die voorkomt uit het toepassen van de kennis uit onze opleidingen, podcasts, boeken of blogs.