De lekkerste brandnetelthee (warm én koud) zet je zelf
Brandnetelthee … maar weinig mensen die dit heilzame drankje nog níet kennen. De brandnetel is misschien wel de bekendste wilde plantensoort in heel West-Europa. En terecht! Want deze plant heeft enkele ongelofelijke eigenschappen waar wij mensen alleen maar beter van worden. Die vervelende prikjes daar gelaten, dan. 😉
Waar is brandnetelthee allemaal goed voor? Zijn er ook nadelen? Hoe doe je dat nu, brandnetels plukken zonder prikken? Hoe laat je de blaadjes drogen zonder dat ze beschimmelen? Dat alles leer je in dit artikel. Plus: je krijgt 2 recepten mee om zelf de lekkerste brandnetelthee (warm én koud) te zetten.
Een prikkelende theepauze gewenst! 🍵
Grote brandnetel, ideaal voor brandnetelthee
Botanische naam: Urtica dioica
Volksnamen: bengelkruid, broeinetel, duivelskruid, duivelsvoorschoot, gemene netel, hoendernetel, nestel, netelkruid, roomse netel, tingels
De grote brandnetel wordt al eeuwen gebruikt door de mens. Als voedselplant, maar ook als vezelplant. De zogeheten ‘neteldoeken’ werden oorspronkelijk vervaardigd uit brandnetelvezels, wist je dat?
Je hebt het als kind vast ook ontdekt: brandnetels prikken. 😏 Meteen het grootste herkenningspunt van deze plant. Zo kan je ze al niet verwarren met de dovenetel, die net als de brandnetel vrij onschuldig is.
Brandnetels zijn uiterst rijk aan mineralen en vitamines en daarom zo gegeerd door mens en dier. De prikkende brandhaartjes zijn er gekomen als defensiemechanisme, om niet helemaal kaalgeplukt te worden.
Geen zorgen, brandnetelthee is volledig prikvrij!
In de Lage Landen vind je 2 soorten brandnetels:
De grote brandnetel (Urtica dioica) komt hier het vaakst voor. Je vindt hem op stikstofrijke grond, zoals rond de composthoop, aan een humusrijke bosrand of bij de kippenren. Hij kan tot wel 250 cm hoog reiken. De bladeren herken je aan de typisch gezaagde bladrand.
De kleine brandnetel (Urtica urens) tref je iets minder vlug aan. Hij is veel meer een pionierssoort en groeit op vochtige tot droge, zeer voedselrijke bodems. Je vindt hem in akkerranden, bij mesthopen, in moestuinen en op andere open voedselrijke plaatsen. Deze soort is kleiner, heeft een meer ovaal blad en de blaadjes zitten dichter op elkaar. De kleine brandnetel mag je ook gebruiken, maar opgelet: hij prikt net iets venijniger!
Brandnetelthee: 5 voordelen
Net als de brandnetel is brandnetelthee al goed ingeburgerd. Maar waar is het allemaal goed voor? Hieronder 5 voordelen van brandnetelthee:
1. Vochtafdrijvend effect
Vooral het thee-infuus (zie recept hieronder) heeft een opvallend reinigend effect. Brandnetelthee werkt in op de blaas en de nieren, zodat je vaker moet plassen en zo je lichaam op een natuurlijke manier ontgift. Een kuur met brandnetelthee verwijdert afvalstoffen en houdt je urinestelsel gezond.
2. Bron van mineralen
Brandnetel zit vol mineralen zoals ijzer, calcium, magnesium en kalium. Dit zijn essentiële voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren. Denk maar aan sterke botten en tanden, gezonde vochtbalans, bloedstolling, celgroei en weefselherstel. Nu, met een gewone brandnetelthee (infuus) haal je deze mineralen er niet uit, wel met de standard brew (recepten: zie verder).
3. Antihistamine effect
In rauwe toestand bevatten brandnetels histamine of mierenzuur. Dat is het stofje dat voor irritatie en jeuk zorgt bij aanraking. Maar als je deze plant kookt, bevat hij juist antihistamine. Dit kan nuttig zijn voor mensen die last hebben van hooikoorts of pollenallergie. Brandnetelthee drinken kan dan mogelijks je symptomen verlichten.
4. Veel B-vitamines
Brandnetel bevat naast vitamine A, C en K vooral veel B-vitamines. In periodes van grote stress worden onze B-vitaminereserves meer aangesproken en heb je daardoor trouwens nog meer last van allergieën. Brandnetel vult dat B-vitaminetekort (behalve B12) aan én helpt je dus met de symptomen (zie vorig puntje).
5. Adaptogene eigenschap
Een adaptogeen is een plantaardig middel dat je inneemt om de schadelijke gevolgen van stress te doen dalen. Bekende adaptogenen zijn rozenwortel en ginseng. Ook de brandnetel heeft diezelfde ondersteunende eigenschappen.
Helpt brandnetelthee met afvallen?
Brandnetelthee helpt je niet met afvallen, nee. Maar wat deze thee wel doet, is vocht afdrijven. Hou je opvallend veel vocht vast? Dan kan je dus wel een beetje gewicht – zijnde water – verliezen.
Verder raad ik aan het klassieke gezondheidsadvies te volgen: genoeg bewegen en letten op je voeding. Brandnetelthee kan je wel extra ondersteunen tijdens het afvallen door zijn ontgiftende werking, dat dan weer wel.
Heeft brandnetelthee ook nadelen?
Brandnetelthee heeft maar weinig nadelen of bijwerkingen en kan je vrij veilig gebruiken. Heb je geen noemenswaardige gezondheidsproblemen, drink dan gerust tot 3 kopjes per dag.
Maar zoals elke kruidenthee kan ook deze thee interacties geven met bepaalde medicatie. In het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Dr. Geert Verhelst staat dat voorzichtigheid wordt geboden bij diabetes en hypoglycemie, urinezuurstenen en jicht, nierinsufficiëntie en nierlijden en bij oedeem door hart-of nierlijden. Overleg dus altijd met je arts.
Een nadeel is wel degelijk dat je er veel van moet plassen. Dus brandnetelthee drinken vlak voor het slapengaan of als je een lange reis voor de boeg hebt, is niet zo handig. Mijn persoonlijke ervaring is wel dat het effect sterker is bij het brandnetelinfuus dan bij de standard brew (zie recept hieronder).
Maar ook bij de standard brew geldt: bouw het gebruik op en test het uit met kleine beetjes. Sommige mensen kunnen hier gerust een halve liter per dag van drinken, andere niet. Begin met een klein glaasje per dag en kijk hoe je lichaam erop reageert.
Brandnetelthee tijdens zwangerschap & borstvoeding?
Over brandnetelthee tijdens de zwangerschap vind je tegenstrijdige informatie (wat wel vaker het geval is bij wilde kruiden):
Brandnetelthee staat alvast NIET in deze lijst (UTEP, Universiteit van Texas) van te mijden kruiden tijdens de zwangerschap.
Dr. Geert Verhelst (Groot Handboek Geneeskrachtige Planten) raadt het wel af in grote hoeveelheden te drinken als je zwanger bent.
Over brandnetelthee tijdens de borstvoeding is er een redelijke consensus: dat is veilig. Brandnetel wordt zelfs in borstvoedingsthee verwerkt als ondersteunend kruid en in sommige ziekenhuizen wordt die thee aan kersverse mama’s gepresenteerd.
Zelf heb ik brandnetelthee gedronken tijdens heel m’n zwangerschap en borstvoeding om m’n ijzerwaarden op peil te houden. Dat was wel nodig, met 2 natuurwondertjes tegelijk in m’n buik. 😍
TIP: Kuur in tune met je lichaam
Kuren met brandnetelthee doe je 3 tot 6 weken en daarna las je een pauze in. Vooral bij de mineraalrijke standard brew (zie recept hieronder) voelen mensen dat zo’n kuur hen goed doet. Maar na enkele weken krijgen ze vanzelf minder trek en blijft het kruidendrankje staan. Een signaal van het lichaam dat alle reserves zijn aangevuld. Belangrijk: drink nooit iets tegen je goesting, kuur in tune met je lichaam.
Brandnetels plukken: waar, wanneer & hoe?
Wil je zelf brandnetelthee maken, dan trek je er natuurlijk eerst op uit met je wildplukmand. Dit moet je weten om op een veilige en duurzame manier brandnetels te plukken:
🌿 Waar plukken?
Belangrijk om te beseffen, is dat de brandnetel bijzonder goed zware metalen kan opnemen uit de bodem. Deze plant wordt zelfs gebruikt bij fytoremediëring, waarbij de bodem gesaneerd wordt met behulp van planten.
Verse brandnetels plukken op verontreinigde grond is dus absoluut af te raden. Je plukt ze bij voorkeur in je eigen tuin of ergens waar je weet dat de bodem proper is. Enneuh … hoe zit dat met de bodemkwaliteit in je eigen buurt? Doe hier de (Vlaamse) bodemcheck.
🌿 Wanneer plukken?
Brandnetels mag je al plukken vanaf eind januari en sowieso vóórdat ze in bloei komen (eind mei of begin juni). Wel goed kijken, want ze bloeien niet met opvallend kleurige bloemen. Dit zijn eerder kleine, groenachtige bolletjes die in trosjes lijken te hangen.
Eens ze in bloei staan, mag je de brandnetels kort maaien. Dan gaan de planten opnieuw opschieten, maken ze eerst nieuwe bladeren aan en pas daarna weer de bloemen. Hoe meer je oogst, hoe later de bloei start.
In m’n tuin heb ik zo’n vierkante meter grote brandnetels staan die ik vaak genoeg pluk. Daardoor komen ze pas in bloei in augustus.
🌿 Plukken zonder prikken?
Nieuwsgierig hoe ik brandnetels pluk zonder mezelf te prikken? Wel, ondertussen ben ik immuun geworden tegen de prikstof. Let wel, aan m’n handen alleen. Als ik met m’n billen in de brandnetels val, zal ik het nog wel voelen. Wees gerust. 😉
Ben jij nog niet zo’n doorwinterde wildplukker, trek dan zeker je tuinhandschoenen aan. Of doe zoals mijn studenten: knip met een schaar de stengels af en vang ze – zonder handen – gelijk op in je mand.
Nog enkele brandnetelplukweetjes:
De brandhaartjes zitten vooral op de bladeren en amper op de stengels.
Er zitten veel meer brandhaartjes aan de bovenkant van het blad dan aan de onderkant.
Je activeert de haartjes door erover te wrijven.
Dus in plaats van de brandnetels voorzichtig vast te pakken, grijp je ze best stevig beet aan de stengels en langs de onderkant van de bladeren.
Toch geprikt? Ai!
Weet dan dat Moeder Natuur meteen klaarstaat met een middeltje. Pluk een vers blaadje hondsdraf of weegbree en wrijf het goed fijn over de genetelde huid. Dat zal het prikkende gevoel snel verzachten en helpt ook tegen de jeuk. 😇
Brandnetels drogen: hoe?
Brandnetel bevat enorm veel water en begint van nature snel te gisten. Dat wil je natuurlijk niet zien gebeuren, als je de blaadjes laat drogen.
Dus is het belangrijk om de planten goed open te spreiden onder voldoende luchtcirculatie en niet in direct zonlicht. Hoe donkerder, hoe beter. Een tuinhuis of een zolder zijn ideale droogplaatsen. Handige tip: leg een oud muggenraam tussen 2 stoelen en spreid daar je brandnetels mooi op uit.
De bladeren moeten 100% kurkdroog zijn voor je ze kan wegbergen:
Hoe weet je dat? Als je ze vastpakt, moeten de blaadjes knisperen.
Twijfel je nog? Neem dan een glazen pot, droog uit de kast. Stop er een paar blaadjes in, schroef het deksel goed dicht en wacht 1 uur. Zit er nog condens in de pot? Dan is het nog niet klaar.
Brandnetels laten drogen aan de lucht kan tot wel 2 weken duren. Heb je een droogoven? Zo kan het ook. Ga nooit hoger dan 40 graden en test zelf uit hoelang je oven erover doet tot het droogproces is voltooid.
Verwar de brandnetel niet met de witte dovenetel, hier afgebeeld op de foto. 😉
Zo maak je zelf brandnetelthee
En dan is het tijd om brandnetelthee te maken van je zelfgedroogde bladeren. Ik maak altijd onderscheid tussen 2 soorten thee:
1. Infuus of kruidenthee (warm)
Voor 1 kopje brandnetelthee:
Doe 1 theelepel gedroogde brandnetelbladeren in een kopje.
Overgiet met 1 kopje heet water.
Laat 7 minuten trekken.
Geniet ervan! 🍵
Dit infuus is lichtgroen van kleur en zeer mild van smaak. Graag iets meer pit? Voeg dan een beetje munt of citroensap toe.
Infuus of standard brew?
Veel vroedvrouwen geven kersverse mama’s het advies om brandnetelthee (infuus) te drinken. Maar eigenlijk is deze versie nog te flauw, omdat ze nog te weinig ijzer bevat. Heb je nood aan een krachtige ijzerboost? Ga dan voor een kuur met de standard brew.
2. Standard brew of lang infuus (koud)
Een standard brew kent dezelfde ingrediënten, maar is veel geconcentreerder.
Voor 1 liter standard brew:
Doe een handjevol gedroogde brandnetelbladeren in een weckbokaal.
Overgiet met 1 liter heet water.
Laat 4 uur tot een hele nacht trekken.
Serveer fris, net zoals Ice Tea. 🧊
Deze versie van brandnetelthee is diepdonkergroen en uitgesprokener van smaak. Want door de langere trektijd, zijn er zeer veel mineralen, zoals ijzer en magnesium, vrijgekomen.
De meeste mensen vinden de standard brew het lekkerst koud. Doe er naar believen citroensap of appelsap bij, munt of fijngeraspte gember. Heb je het liever hartig? Dan past een scheutje sojasaus hier ook perfect in. Bewaart 48u lang in de koelkast.
Wil je de brandnetel standard brew toch warm drinken? Maak dan een kleinere hoeveelheid klaar en bewaar het drankje in een thermos. Drink binnen de 24u op.
🍸 Brandnetel als aperitief
Dat kan ook! Wist je dat brandnetel ook wel eens de red bull van de natuur wordt genoemd? Nou ja, de green bull dan. 😉 Leer hoe je een prikkelend aperitief maakt met brandnetel in deze blog.
Brandnetelthee kopen: een goed idee?
Als je een kuur wil doen met de standard brew, dan heb je al snel een grote hoeveelheid brandnetel nodig. Reken voor 1 kg gedroogde brandnetel ongeveer 11 kg verse brandnetel. En dat allemaal zelf plukken en drogen? Dan ben je even bezig!
Dus ja, brandnetelthee kopen is in dat geval wel een goed idee. Sowieso raad ik aan om voor biologische kwaliteit te kiezen en slim te kopen. In biowinkels en kruidenwinkels vind je standaard zakjes van 30 g of 100 g, terwijl het veel interessanter is – ook financieel – om per kilo te kopen. In de winkel kunnen ze dit altijd bestellen voor jou. Toch te veel? Koop samen met je wildplukmaatje.
Nog vermeldenswaardig: gedroogde lokale brandnetel is bijna onvindbaar. Hoezo? Omdat de arbeidskost in België simpelweg te hoog ligt, gerekend in plukuren. Daarom komen de zakjes brandnetelthee in onze winkels meestal uit Hongarije, Tsjechië of Kroatië.
Sta je er toch op om lokale brandnetelthee te drinken? Dan moet je die gewoon zelf plukken en drogen. Na het lezen van dit blogartikel weet je hier nu alles over.
Veel wildplukplezier! 🙌
🫖 Fan van wilde kruidenthee?
Dan heb ik nog enkele gezonde recepten voor jou: hoe je zelf een kopje oerkracht zet met heermoes thee. Of wil je op een veilige manier detoxen met paardenbloem thee?
Zelf leren wildplukken?
Naast brandnetel zijn er nog zoveel andere krachtige wilde planten om te ontdekken. Het is mijn droom om samen met jou onze collectieve plantenblindheid om te zetten naar gezamenlijke plantenwijsheid.
Wil je graag leren wildplukken op een veilige en duurzame manier? Dan heb ik iets voor jou: een gratis driedaags kickstartpakket.
Stiekem hoop ik dat je daarna de wildplukkriebels te pakken hebt, natuurlijk… Wat denk je?
Lieve Galle, wilde plantenfluisteraar sinds 2002
Volg Lieve ook hier: Facebook - Instagram
Als herboriste en wildplukexperte is Lieve Galle gek op wilde planten. En op mensen. Maar ze merkte al gauw dat de connectie tussen die twee ontbrak.
Daarom richtte ze als wildplukpionier Wild Plant Forager op en organiseert ze nu al jarenlang lezingen, geleide wandelingen, kruidenworkshops en jaaropleidingen wildplukken.
Het is haar missie en passie om de kracht van planten bekender te maken bij het grote publiek. En dit op een veilige en duurzame manier.
🪴 Psst… heb je Lieves wildplukboek al in huis? Winnaar van de Lekker Vega Kookboekenwedstrijd!
Disclaimer:
De info op deze pagina kan in geen enkel geval medisch advies vervangen. Indien je kruiden gebruikt, zijn interacties met medicatie, nevenwerkingen en allergische reacties mogelijk. Als je al medicatie neemt, overleg dan altijd met je arts. Gebruik altijd je gezond verstand.
Niet alle kruiden zijn veilig tijdens de zwangerschap of borstvoedingsperiode. Overleg in dat geval met je vroedvrouw of lactatiekundige (of La Leche League). Ook voor jonge kinderen gebruik je sommige kruiden niet of wordt de dosering aangepast.
Wild Plant Forager kan niet aansprakelijk worden gesteld voor welke schade dan ook die voorkomt uit het toepassen van de kennis uit onze opleidingen, podcasts, boeken of blogs.